جهانی شدن و تحوّل ماهیت جنبش‌های اجتماعی در جوامع غربی

بین تحوّل و تکامل جنبش‌های اجتماعی در جوامع غربی و تطوّر نظام سرمایه‌داری در دهه‌های اخیر، رابطه‌ا‌ی درهم تنیده‌ وجود دارد. خصلت این جنبش‌ها در نظام اقتصاد سیاسی بین‌الملل بعد از جنگ دوم جهانی تا 1970، غالباً هویتی - فرهنگی بوده و بر نیازها و مطالبات فرامادی متمرکز بوده‌اند. جنبش‌های طرفدار محیط زیست، دانشجویی و جنبش زنان، در شمار این نیروهای اجتماعی فعال در برهه‌ی یاد شده محسوب می‌شوند. با وقوع بحران ساختاری در نظام سرمایه‌داری طی سال‌های دهه‌ی 1970 و تطوّر این نظام در قالب تقسیم کار و مدل نوینی از انباشت سرمایه یعنی شیوه‌ی تولید پسافوردیسم و تحرک سرمایه و تکنولوژی در مقابل نیروهای اجتماعی ضد سیستم، از یک سو زمینه برای جهانی شدن سرمایه و ساختار نوینی از تولید و انباشت فراهم شده، و از دیگر سو، قاطبه‌ی نیروهای اجتماعی ناراضی نیز متناسب با منطق عملکرد سرمایه و در واکنش به بحران‌های اخیر آن، خصلت متفاوتی به خود گرفته‌اند. در این راستا، پرسشی که مقاله‌ی حاضر را راهبری می‌کند، این است که جهانی شدن چه تأثیری بر ماهیت جنبش‌های اجتماعی موجود در جوامع پیشرفته‌ی غربی بر جای گذاشته است؟ فرضیه‌ای که در چارچوب نظریه‌ی دگرگونی ارزشی رونالد اینگلهارت طراحی گردیده، این است که جهانی شدن، زمینه‌ساز تحوّل ماهیت هویتی - فرهنگی جنبش‌های اجتماعی دوران جنگ سرد به جنبش‌های اقتصادی – مادی‌‌‌‌‌‌گرا در دوره‌ی پساجنگ سرد بوده است. پژوهش حاضر، تحقیقی کاربردی محسوب می‌شود که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای انجام گرفته است.